Erməni ideologiyasının əsas hədəfi

Türkü və kürdü harada və nə vəziyyətdə görürsən öldür!

Tarixən erməni alimləri və ideoloqları  kürdlərin onlarla  eyni kökdən – ariyan nəslindən olduqlarını sübut etməyə çalışıblar. Lakin tarixin müxtəlif dövrlərində ermənilər onlara lazım olanda kürdləri tərifləyir, onlara sərf etməyəndə isə onları ən yaramaz sözlərlə belə damğalayırdılar. O yerdə ki, ermənilərə sərfəli idi onlar kürdləri İrani-nicad millətlər sırasına daxil edirdi. Bakıda 1993-cü ildə nəşr edilən  M.Məmmədzadəni  “Ermənilər və İran” adlı kitabında göstərir ki, Varandyan adlı bir erməni müəllifi kürdləri ən namuslu işinin quldurluq və ən böyük məharətlərinin zülm və xunxarlıqd olduğun yazır.

Əsl erməni ikiüzlülüyünün burda şahidi oluru. Nə qədər ki, kürdlər türklərə qarşı çıxış edir onlar “fədakar”, “qorxmaz” ariyan millətidir. O vaxt ki, onlar ermənilərə qarşı çıxış edirlər onlar “quldur”, “zülmkar”, “qaniçəndirlər”. Məhz bu gün də ermənilər bir tərəfdən Türkiyədə və Azərbaycanda yaşayan kürdləri də türk millətinə qarşı qoymaq üçün qabıqdan çıxırlar. Digər tərəfdən isə Ermənistandakı kürdləri kütləvi surətdə qovurlar.

Qondarma Dağlıq Qarabağ Republikasının rəhbərinin “mətbuat katibi” David Babayan yaxın keçmişdə işlətdiyi “Ermənilər ən qədim xalq, ən sülhsevər, ən ali irqlərdən birinin təmsilçiləridir. Şərqi Avropanın əzəmətli şəhəri Konstantinopola gələn ermənilər 1453-cu ildən bu yana acılar içərisindədirlər. Türk qəfəsə salınası vəhşi bir heyvandır. Bir türkün və ya kürdün haqqında hər hansı bir məsələni aydınlaşdırmaq istəyiriksə o zaman köpəklər, çaqqallar, qabanlar və buna bənzər heyvanların adlarını çəkmək məcburiyyətində qalarsam qabaqcadan həmin heyvanlardan üzr istəyirəm ” sözləri ilə türk və kürdlərə rəsmi Ermənistanın münasibətin göstərmişdir.

Bunun bariz nümunəsi kimi 1890- cı ildə yaradılan  “Hnçaq” partiyasının şüarı belə qəbul edilib: “Türkü və kürdü harada və nə vəziyyətdə görürsən öldür. Yalançıları, satqınları, erməni xəfiyyələrini, xainləri öldür, intiqam al!” (“Хисторама”, № 10, июнь 1895 г., стр.79)

 Bu prinsiplə hərəkət edən ermənilər 3 il boyunca proqramsız hərəkət etmişlər.

Hnçak, Daşnaksütun kimi partiyaların maliyyəsi ilə nəşr edilən erməni millətçi qəzetlərdə açıq şəkildə erməniləri qiyama, türkləri və kürdləri öldürməyə səslənirdi.Qeyd edək ki, Osmanlıda nəşr olunan 26 qəzetdən 9-u Ermənicə idi.  (Nicole and Huqh Pope, “Turkey unveiled”, New-York, 1996.)

Tədqiqatçı Qafar Çaxmaqlı  "Armenizmdən terrorizmə erməni tarixində ideoloji və düşüncə sistemləri" kitabında yazır: Artsruni yazır ki, “...nə türklərin nə də vəhşi kürdlərin keçmişi, tarixi, ədəbiyyatı, məktəbləri, iqtisadi istehsal ruhu və iş qabiliyyəti vardır. Təbiət, bütün xalqlara eyni cür qabiliyyətlərə sahib beyin verməmişdir. Türklərin və kürdlərin mədəniyyətə və sənətə meylləri yoxdur. Dilləri vardır, ancaq çox geri və primitivdir. Bu dillərdə ən yaxşı ehtimalla orta məktəb təhsili verilə bilər”

Müraciət etdiyimiz arxiv və digər sənədlərdə  XVIII əsrə qədər kürdlərin adı heç bir tarixi mənbələrdə çəkilmir. Amma XIX əsrdə ortaya kürd etnik azlıqları ifadəsi çıxır. Bu daha çox çökməkdə olan Osmanlını parçalamaq üçün imperialist dövlətlərin siyasətindən qaynaqlanırdı. Türkiyədə respublika qurulduqdan sonra bu siyasət nisbətən səngisə də, “soyuq müharibə” dövründə yenidən gündəmə gəlməyə başlayır.

Osmanlı imperiyası daxilində “Böyük Ermənistan” yaratmaq istəyən ermənilər XIX əsrin sonlarından kürd və türkləri coğrafiyadan sıxışdırmağa başladılar.

Türkiyənin Van vilayətindəki vitse konsulu mayor Vilyams 15 may 1896-cı il tarixli raportunda ermənilərin kürdləri qətlə yetirmələri barədə yazırdı: "Çatdırmağı özümə şərəf bilirəm ki, bu vilayətdə vəziyyət heç bir cəhətdən qənaətbəxş deyil. Son həftə ərzində erməni inqilabçıları iki dəfə kürdlərin üstünə hücum etmişlər. Birincidə üç kürd öldürülmüş və ikisi yaralanmış, ikincidə iki, ola bilsin, üç kürd öldürülmüşdür. Təsdiqlənmişdir ki, hər iki halda meyitlər dəhşətli dərəcədə təhqir olunub eybəcər hala salınmışdır" (Mavi Kitap, 1. Fasikül, 1890, s. 1-4, 7-22)

İran generalı, səfiri Ərfəüddövlə Həsən xan Mirzə Rza xan oğlu (Həsən xan Ərfə kimi tanınır) yazır: “1914-cü il Sarıqamış məğlubiyyətindən sonra rus orduları Türkiyəni işğal edəndə Qafqşaz və Türkiyə ermənilərindən təşkil olunmuş erməni 130 könüllü dəstələri irəlidə gəlirdilər. Bunlardan birisinə qana susamış Andranik adlı birisi komandanlıq edirdi. Bu ermənilər kürdlər tərəfindən öldürülmüş soydaşlarının intiqamını almaq məqsədi ilə 1915-1918-ci illər arasında Türkiyənin şərq vilayətlərində 600.000- dən çox kürdü qətlə yetirdilər”

 O illərdə kürdlərə qarşı amansız vəhşilik törədən iki ermənin adın xüsusi çəkmək olar. Onlardan biri Ağbyur Seropdur. Bitlis vilayətində  anadan olmuşdur. 1891-ci ildə, iki kürd aşirəti ilə  ilə toqquşmasından  sonra Rumıniyaya qaçır. Sonra  İstanbula yerləşir. Daşnaklara qatılır. 27 nəfərlik  qrupla  1895-ci ilin sonunda  Şərqi Anadoluya qayıdır və türklərə qarşı silahlı mübarizəyə  başlayır. Lakin kürd əşirətləri ilə olan qan davasın unutmur və sağ olduğu müddətdə qətl etdiyi  kürdlərə görə Bşare Halil adlı kürd tərəfindən öldürülür.

Onlardan daha amansızı Murad Sebastatsi adlı  erməni qulduru, dəstə başçısı və  Ermənistanın milli qəhrəmanı olandır.

XIX əsrin sonunda Hnçak partiyasına qoşulur, ermənilərin Osmanlı hökumətinə qarşı keçirilən aksiyalarında iştrak edir. Sonradan Daşnaksütuna qoşulur. 1904-cü il Sasun üsyanı zamanı Osmanlı ordusuna qarşı döyüşlərdə iştrak edir. Sasun üsyanı yatırıldıqdan sonra, öz dəstəsi ilə Van tərəfə çəkilir və Van ətrafındakı türk və kürd kəndlərinə basqınlar təşkil edir. 1905–1906-cı illərdə Zəngəzurda başına yığdığı ermənilərdən ibarət dəstə ilə kürd kəndlərinə hücum edir, kəndlər talan edilir,  keçdiyi  hər yer yandırılır, əhali kütləvi şəkildə qətlə yetirir. 1918-ci ildə azərbaycanlı əhaliyə qarşı qətliam törədən daşnaklara kömək etmək üçün Bakıya qəlir və avqustun 4-ü döyüşlərin birində qətlə yetirilir.

O dövrü təsvir edən hadisələr zamanı regionda olan  Corc Mason adlı  ingilis mayoru yazır: “Rus qoşunları arasında olan erməni dəstələri bu vilayətdə 5.000 kürd kişiləri, qadınları və uşaqları qırdılar; süngü ilə onları sürü kimi yüksək Rovanduz qayalarının zirvəsinə qovub oradan uçuruma itələdilər. Qarşısında köməksiz qurban dayandığı zaman ermənilərin şirə bəzi oxşarlıqları olur” (Azərbaycan Respublikasi Milli Arxiv İdarəsi -fond s. 1, iş 1, v. 28-29)

Azərbaycan Respublikasi Milli Arxiv Idarəsi  fond 2898,1, iş 15, vərəq  3-5-də yazılır: “1914-cü il-də Sarıqamışda türklərin məğlubiyyətindən və ruslar tərəfindən türk torpaqlarının işğalından sonra tərkibi Qafqaz və Türkiyə ermənilərindən ibarət çoxlu könüllü alaylar gəldi. Bunlardan birinin komandiri, əvəzi olmayan qaniçən Andronik idi. Bu ermənilər kürdlər tərəfindən 73 öldürülmüş həmyerlilərinin intiqamını almaq məqsədilə görünməmiş vəhşiliklər törətdilər. 1915 və 1918-ci illər arasında onlar tərəfindən Türkiyənin şərq vilayətlərində 600.000 kürd öldürülmüşdür”

Beləliklə, 1988-1989-cu illər ərzində Qərbi Azərbaycanda (Ermənistan) 250.000 əhali çıxarıldı. Onların 40.000-i SSRİ-nin müxtəlif respublikalarına, 190.000-i isə Azərbaycana pənah gətirdi ki, bu da o zaman Azərbaycan əhalisinin 2,5 faizini təşkil edirdi. Müsəlman kürdləri isə 20.000 idi

Azərbaycan Respublikasi Milli Arxiv Idarəsi  fond 894,10, iş 191, vərəq  1-də yazılır: “6 noyabr 1919-cu ildə kürd qaçqınlarını qovalayan ermənilər Xaldal adlı yerdə onları güllə barana tutdu. 15 nəfər ölü və çoxsaylı yaralıları talan etdilər ermənilər”

Rusiya Dövlət Hərbi Tarix Arxivi, fond 2100, bölmə 2, sənəd 460, vərəq 110-da yazılır: “Böyük qruplarla gəzərək yerli yunanlar və ermənilər kürd kəndləri qarət edir və kürd qadınları zorlayırlar. Bütün yunanlar və ermənilər silahlı idilər.”

 1928-ci ildə Rusiyada nəşr edilən “Böyük Zaqafqaziya” adlı jurnalın 910-cu sayında, səhifə 65-66-da  erməni müəllifi A.B. Karinyanın “Erməni millətçi cəryanlarının xarekteristikası” məqaləsi dərc edilir. Həmin məqalədə müəllif yazır: “Vəhşiləşmiş erməni dəstələri qeyri-xaçpərəst əhalini qırmaqla məşğul idilər. Daşnaksütyun partiyasının planına əsasən ermənilər dinc türk və kürd əhalini qırmaqla ərazini təmizləməklə məşğul idilər. Bu baş verənlər rus ordusunun gözləri qarşısında baş verirdi  və onların narazılığın qazanırdı. Biz nə qədər çalışsaq ki, dinc əhaliyə heç nə olmasın Daşnaksütun fəalları türk və kürdlərə qarşı amansız vəhşiliklər edirdilər.”

Rusiya Dövlət Hərbi Tarix Arxivi, fond 2100, bölmə 1, sənəd 935, vərəq 20-də general Oqanovskinin general Nikalayevə teleqramı saxlanılır. 23 may 1915-ci ildə ünvanlanan teleqramda döyüş bölgəsindən qaçan kürdlərin ermənilər tərəfindən saxlanıldığı qeyd edir. 500-kürd dinc sakinin Daşnakların əlinə verib sonradan onların taleyindən xəbərsiz olduğunu yazan general böyük ehtimalla onların öldürüldüyün qeyd edir.

Rusiya Dövlət Hərbi Tarix Arxivi, fond 2100, bölmə 2, sənəd 460, vərəq 110-da eyni zamanda 589-ci piyada drujinalar komandiri
Əhməd Ocalanovun 19 yanvar 1915-ci ildə   Qars qalasında dövlət qoşunu komendatına Raportu saxlanılır. Orada yazılır: “Yuxarıda göstərilən haqqında məlumat verərək, öz xidməti borcumdan irəli gələrək yazmağa məcburam ki, yerli yunanlar və ermənilər kürd kişilərinin evlərində olmamasından istifadə edərək,  kürd kəndləri qarət edir və kürd qadınları zorlayırlar. Bütün yunanlar və ermənilər silahlıdılar  və onların bəziləri silah saxlamaq və gəzdirmək hüququ verən şəhadətnamə var”

Kamuran Gürün “Erməni dosyesi”, s.260-da yazır: Andronikin dəstəsi türk və kürdlərlə son dərəcə amansız rəftar etmiş, var-yoxlarını talamış, onları qəddarcasına öldürmüşlər. Bu ermənilər kürdlər tərəfindən öldürülmüş soydaşlarının intiqamını almaq bəhanəsi ilə 1915-1918-ci illər arasında Türkiyənin Şərq vilayətlərində 600.000-dən çox kürdü qətlə yetirmişlər.

1988-ci ildən başlayan “Qarabağ muharibəsi” illərində Ermənistan hokuməti “etnik

təmizləmə siyasəti yeridərək, 200 mindən cox azərbaycanlı ilə yanaşı, 20 minə yaxın musəlman kurdunu də olkəni tərk etməyə məcbur etdi (mənəvi təzyiq, terzər və silah gucunə). (1937-ci ildə də 20 minə yaxın musəlman kurd Orta Asiyaya surgun edilmişdi).

Kurdlər qeyd olunan bu kəndlərdə əsasən azərbaycanlılara birgə yaşadığından (bu

kəndlərin 80%-dən coxunda azərbaycanlılar ustunluk təşkil edirdi) 1988-ci ilin payızında elə onlarla birlikdə doğma yerlərindən qovuldular. İlk illərdə musəlman olmadıqları ucun və Ermənistanda qoyunculuq təsərrufatının 80%-dən coxunun zəhmətini cəkən yezidi kurdlərinə dəyməyən və onları qızışdıraraq musəlman kurdlərinin ustunə basqına gondərən ermənilər, Dağlıq Qarabağı işğal etdikdən sonra (1993-cu ildən) onları da sıxışdırmağa başladılar. Nəticədə yezdi kurdlərinin də xeyli hissəsi (bəzi məlumatlaragorə 20 mindən yuxarı) oz doğma yurdlarını tərk etməyə və xarici tutmağa məcbur oldu.

Beləliklə, “monoetnik” (təkmillətli) olkəyə cevrilən Ermənistanda bu gun dağlıq

rayonlarda ermənilər ucun qoyun surulərini saxlayan bir necə min Ezdi kurdlərindən başqa, demək olar ki, bir nəfər də olsun azərbaycanlı və musəlman Kurdu qalmamışdır RF-ə pənah aparan kurdlərin ikinci “axınını” Ermənistandan didərgin salınmış yezidi kurdləridir. Onların əksəriyyəti Ermənistandakı təzyiq və təqiblərə tab gətirməyərək,Rusiyanın iri sənaye mərkəzlərinə, hətta, Sibir və Uzaq Şərq regionuna, Krasnodar və Stavropol diyarlarına və digər vilayətlərə uz tutmuşlar

Hal-hazırda Ermənistanda bu ölkənin vətəndaşı olan 40,620 nəfər Yezidi Kürd yaşayır. “Dünya Yezidilər İttifaqı”nın sədri Əziz Tamoyan bildirib ki, yezidilər Ermənistana XX əsrin əvvəlində köçüblər və sayı 40 mindən artıqdır.

Tamoyanın sözlərinə görə, Ermənistanda yezidilərin hüquqları kürdlər tərəfindən pozulur. Belə ki, onları kürd adlandıraraq, kürd dilində oxumağa məcbur edirlər. Əsasən erməni soyad sonluqlarından istifadə edən yezidi icma işğalçı ölkədə 1990-cı ildən Yerevanda “Danqs Ezdya” (“Yezidinin səsi”) qəzeti nəşr edirlər.

Yezidilərə Ermənistanda aşağı millət kimi baxırlar. Misal üçün Yezidlərin adət-ənənələri yerli ermənilər tərəfindən rişxəndlə qarşılanır. Belə ki, onlarda qız uşaqlarının 12-13 yaşlarında ərə verilməsi praktikası mövcuddur ki, bu vəhşi adət bu gün də qorunub saxlanılır. Yezidi icmalarının rəhbərləri 18 yaşlı qızın “qarımış” olduğunu hesab edirlər və öz xalqlarının bu adətini müdafiə edirlər. Ermənilər bunu daima onların başına çırpır, yezidləri sivilizasiyadan kənar millət sayırlar.

Başqa bir problem isə yezidilərin əsasən dağlıq bölgələrdə yaşamaları və ermənilərlə az ünsiyyətdə olmalarıdır. Bunun sayəsində bir xalq kimi onlar assimiliyasiyaya az uğrayıblar. Başqa bir misal yerli televiziya kanallarından birində “Nə? Harada? Nə vaxt?” verilişində iştirak edən Manvel Badeyan jurnalistlərdən birinin: “Ermənistan televiziyasında rus dilində aparılan verilişin Ermənistan hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilməsi düzgündürmü?” – sualını cavablandıran millət vəkili deyib: “Elə bilirsən, jurnalistsənsə axmaq sual verməyə ixtiyarın var? Doğurdanmı belə səviyyəsizsən? Küçədə dayanan yezid belə sual versəydi təəcüblənməzdim”.

2012-ci ilin mayın 6-da keçirilən parlament seçkilərində yezidlər Ermənistanın hakim Respublika Partiyasına 40 min səs verdiklərini iddia edir və öz problemlərinin həllini Serj Sarkisyanın üzərinə qoyurlar. İqtidar isə “Ermənistan ermənilər üçün” prinsipini irəli çəkərək, yerdə qalanları ikinci dərəcəli ermənilər olmağa, heç bir hüququ olmayan qula çevrilməyə vadar edirlər. Hazırda dünya ictimaiyyəti üçün nümunə kimi etniklərdən ibarət xırda qruplarda milli azlıqlar olsa da, yezidlərdən başqa digər etnik millət də yoxdur, onların vəziyyəti isə bu cür acınacaqlıdır. Deməli, Ermənistanda milli azlıqların vəziyyəti ermənilərin öz vəziyyətlərindən də betərdir. Lakin ermənilər bir bəzək kimi öz etnik tərkiblərini daima nümunə göstərməyə çalışırlar.

www.ezdixandi.com saytında yazılır ki,  yezidlər ermənilərə etibar edib və sonda belə sonluqla həyatlarını başa vurublar. Saytda yazılır ki, ermənilər yezidləri ona görə öldürürlər ki, onları millət kimi saymırlar. Assimiliyasiya olunmayan yezidləri ermənilər bu cürə qorxu altında saxlayırlar.

Yezidləri 1915-ci il hadisələrində türklərə kömək etməkdə ittiham edən ermənilər onları ölkələrində Türkiyənin agentləri deyə adlandırılar.

Beynəlxalq Kommunist liqasının mətbu orqanı olan “Workers Vanguard” qəzetinin 1994-cü il sayında yazılır

“Qərb – xüsusilə Amerikan – mediası tez-tez təkcə erməni tərəfinin itkilərindən xəbər verir. Halbuki 1992-ci ilin mayında ermənilər Laçın qarət edib yandırandan sonra orda yaşayan  kürd aillərin də qovublar”

Son olaraq qeyd edək ki, tarixən türk milləti ilə yanaşı kürd millətinə qənim kəsilən ermənilər onları qətlə yetirməkdə davam edirlər.

Zaur Əliyev

Siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent