Hüseyn Cavid NKVD təcridxanasında 39-cu kamerada saxlanılmışdı. Cavidin istintaq prosesi iki il bir ay çəkmişdi. Və nəhayət, 1939-cu il iyunun 9-da keçirilmiş müşavirədə Hüseyn Cavid, heç bir dəlil-sübut olmadan antisovet təşkilatda iştirak etdiyinə, həmçininTürkiyənin “şipyon”u, müsavatçı-pantürkist ittihamları ilə səkkiz il müddətinə azadlıqdan məhrum edilir. İttiham sənədində yazılırdı: "1892-ci ildə (əslində şair 1882-ci ildə dünyaya gəlib) anadan olmuş, azərbaycanlı, bitərəf, Azərbaycan SSR vətəndaşı, 1918-ci ildən "Müsavat" partiyasının üzvü, ali təhsilini Türkiyədə almış Hüseyn Cavid haqqında arayış. Şair, müsavat ədəbiyyatının təbliğçisi olan H.Cavid "Yaşıl qələmlər"in üzvü, teatr texnikumunda müəllimdir. Hal-hazırda Azərbaycan SSR XDİK-nın IV şöbəsinə məlumdur ki, Hüseyn Cavid müsavatçılarla əksinqilabi əlaqələr yaradır, onlarla milli söhbətlər aparır. H.Cavid gənc şairləri ətrafına toplayıb, onları müsavat yönümdə hazırlayır".
Hüseyn Cavid sepsisdən – iki ayağının pəncəsinin donması və ürək iflicindən 1941-ci il dekabrın 5-də gecə saat 22:30-da Sibirdə dünyasını dəyişdi. Cavidin son günlərini keçirdiyi islah əmək düşərgəsinin rəhbərləri Şemmel və Çıvayan soyadlı NKVD kapitanları idi. Azərbaycanda Hüseyn Cavidin ölümü haqqında qeydiyyat 1948-ci ol martın 31-də aparılıb, ölüm şəhadətnaməsi isə 1948-ci il mayın 4-də ailəsinə verilib.Ölüm tarixi dəqiq göstərilsə də, vafat etdiyi yer bildirilməyib. Şairin dəfnində Məhbus Əlillər Evində olan dustaq azərbaycanlılar iştirak edib və onlar da Cavidi üzü qibləyə dəfn ediblər. Şevçenko kəndinində məzarlıqda dəfn edilir.
Şəhadətnamə Caparidze rayonunun VVAQ bürosu tərəfindən təqdim olunub. Hüseyn Cavid 1982ci il noyabrın 3-də doğulub boya-başa çatdığı, gənclik illərini keçirdiyi Naxçıvan şəhərində son mənzilə yola salındı… Məzar üstü məqbərə isə 1996 ci ildə tikilib.
Fotoda Hüseyn Cavidin adsız məzarı:
Repressiya illərinin qurbanı olan 59 saylı məhbusun məzarıdır...
Zaur Əliyev, dosent
0 коммент.:
Отправить комментарий